enerji tüketimi

Son dönemlerde daha da popüler hale gelen NFT (Non-fungible token) hakkında olumlu veya olumsuz bir çok yorum yapılıyor. ¹

Pazarlama ve reklam dünyasının önde gelen isimlerinden biri olan Seth Godin de kişisel blogunda NFT (Non-Fungible Token) ile alakalı bir yazı yayınladı.²

NFT’ler yani değiştirilemez tokenlar da çoğu tuzak gibi başta gizemli ve çekici görünüyor. Popülerliğinin artmasıyla çekiciliği de artıyor. Bir NFT, dijital bir hazine, bir durum sembolü ve görünür bir değer öğesidir. Bir Pokemon kartı, orijinal bir Picasso çizimi veya 1955’ten bir Disney animasyon filminin gerçek çerçevesi gibi, NFT’ler de dijitalleşen dünyada tek ve değiştirilemez gerçekliğin bir parçası olarak tasarlanıyor.

Bu “şey”e ya sahipsin ya da değilsin.

Kaynak: https://www.beckett.com/news/world-record-price-for-t206-honus-wagner-baseball-card-3-million-and-counting/

Durumu daha net anlamak için bir örnekle açıklayalım. Amerikan İç Savaşı öncesi ve sonrasındaki dönemde, beyzbol Amerika Birleşik Devletleri’nde giderek popüler bir spor haline geldi. 1840-1867 yılları arasındaki bu dönemde ilkel basım teknikleri ile bazı beyzbol temalı resimli kartlar basıldı ve 1870-1890 yılları arasında beyzbol kartları ticari reklam malzemesi olarak yoğun olarak kullanıldı. 1880’lerin ortalarından itibaren sigara üreticileri müşteri kitlesi olan erkekler arasında oldukça popüler hale gelmiş olan beyzbol ve beyzbol kartlarını reklam amaçlı kullanmaya başlandı. Çocuklar sigara satan dükkanların önünde atılacak beyzbol kartlarını toplamak için bekler hale geldiler. Amerikan tütün şirketi ATC nin 1909-1911 yılları arasında bastığı t206 serisi kartlardan tüm zamanların en iyi oyuncularından biri olarak kabul edilen Honus Wagner’e ait kart en değerli beyzbol kartı olmuştur.³ Honus Wagner çocukların beyzbol kartı için sigara almalarını istemediği için Wagner kartı basımı durdurulmuş. Bu dönemde 200’den az Wagner kartı basılmış. En son 3.2 Milyon Dolar’a alıcı bulan kartlardan biri 1996’da 640 Bin Dolar’a Christie’s‘de açık artırma ile satılmıştı. Hatırlarsanız 11 Mart 2021 günü Christie’s NFT ile şifrelenmiş bir JPEG resmi 640 Milyon Dolar’a satmıştı. ⁴
Özetle bir Honus Wagner kartına sahip olmak, Honus Wagner’e sahip olduğunuz anlamına gelmez. Bu yöntem ticari kart endüstrisinin iş modelinin bir parçasıydı. Milyarlarca kart basarsınız, çoğu yok olur, bazı çaylak oyuncular ünlü olur kartların değeri artar. Honus Wagner kartları üzerine yazılmış bir yazıya linkten ulaşabilirsiniz.⁵

Kaynak: https://qz.com/quartzy/1643408/who-was-mona-lisa-why-da-vincis-masterpiece-still-fascinates/

Şimdi bir yağlı boya tabloyu düşünün. Uzun zaman önce çalındı veya başka nedenlerle ünlendi. Bir şekilde Mona Lisa’ya sahip olsaydınız, bu tabloda tasvir edilen kadına veya DaVinci’nin herhangi bir parçasına sahip olduğunuz anlamına gelmiyor olacaktı, bu basitçe başkalarının da sahip olmak isteyeceği bir tuvale sahip olduğunuz anlamına gelirdi. İnsanlar gün boyu sana para ödemeden Mona Lisa’nın resimlerine bakabilirler, çünkü sen sadece orijinaline sahipsin, fikre değil …Ama tablonun duvarınızda asılı olması size bir his verir ve diğer insanlara onun sahibi olduğunuzu söylemek size biraz daha farklı bir his verir.

Sanat örneği hakkında iki önemli konu: Paha biçilmez sanat eserlerine sahip olmanın üç bin yıllık bir kültürel tarihi var. Çoğu insan, orijinal bir Rothko’nun yüksek statülü lüks bir eser olduğunu anlar.
Neredeyse tüm resimler nakit olarak değersizdir. Galeri satışlarında milyonlarca dolara değil küçük rakamlara satılıyorlar ve orijinal sanat eserleri her gün satılmıyor.

Öyleyse NFT nedir?

Dijital bir jetondur (bir Bitcoin’in dijital bir jeton olması gibi), Honus Wagner gibi, yalnızca bir tane vardır. Bu simgelerden biri başka bir şeye (bir basketbol şutunun videosu, bir yağlı boya tablo, hatta bu blog gönderisi) atıfta bulunabilir, ancak bu o şey değildir. Sadece, onu tek olmasını sağlayan kişi tarafından yetkilendirilmiş bir jetondur. (NBA video kliplerinde oluşturduğu NFT’lerini 200 Milyon Dolar’dan fazlasına sattı)…⁶

Kaynak: https://www.cnbc.com/2021/02/28/230-million-dollars-spent-on-nba-top-shot.html

Peki tuzak?

Kreatörler, oluşturdukları “şey” için ödeme almanın bir yolu olarak NFT’leri basmak için acele edebilir. İcat etmesi ve satması nispeten karmaşık olan alternatif dijital para birimlerinin aksine, NFT’yi “basmak” son zamanlarda çok kolay hale geldi. Örneğin, bu blogdaki her bir gönderi bir jetona dönüştürebilir ve bunlar açık pazarda satılabilir.

İçerik üreticileri, NFT’yi takip etmeye ne kadar çok zaman ayırırsa, kıtlık görüntüsü yaratmaya ve insanları jetonlarının değerinin artacağına inanmaya zorlamak için bir o kadar daha zaman harcayacaklar. İçeriklerinden ziyade dijital belirteçlerin destekleyicileri olacaklar. Gerçek sanat eserlerinden farklı olarak, NFT’ler genellikle kendi başlarına estetik açıdan bir şey ifade etmeyebilir, sadece var olan bir şeyi temsil ederler.

NFT alıcıları, tedarikte bir sınır olduğu gerçeğine inanmak istemeyebilir, Beyzbol kartları söz konusu olduğunda, yıl içerisinde ünlenme ihtimali olan bir sürü çaylak vardır. Sanat söz konusu olduğunda ise, Sotheby’s’de sınırlı sayıda ünlü tablo ve sınırlı miktarda raf alanı vardır. NFT’ler daha çok Kindle kitapları ve YouTube videoları gibi olacak gibi görünüyor. Seth Godin NFT çılgınlığını üzerinden “balon” yazan, şeffaf olmayan bir koşuşturma olarak tanımlıyor.

Geri kalanlarımız ise bu sürecin bedelini uzun süre ödeyecek. NFT’nin üretimi ve ticareti için şaşırtıcı miktarda elektrik kullanılıyor. Christie’nin veya Basel Sanat Fuarı’nın işlevini yerine getirmesi için devasa bir enerji santrali inşa ettiğinizi hayal edin. Boşa harcanan güç miktarı, popülerlikleri ve değerleri ile orantılı olarak artacaktır.

Bu süreç çok az şey yaratan ve zaman geçtikçe daha az verimli ve daha pahalı hale gelen bir israftır. Çoğu teknolojik yenilik için bu durumun tersi söz konusudur.

Bu, süregelen değerde çok az şey yaratan ve zaman geçtikçe daha az verimli ve daha pahalı hale gelen bir israftır.⁷ Çoğu teknolojik yenilik için bunun tersi doğrudur. Aşağıdaki görselden herhangi bir NFT’nin üretimi ve ticareti için için gereken enerji miktarını ve eşdeğer tüketimleri görebilirsiniz.

Kaynak: https://thedefiant.io/people-are-outraged-about-nft-energy-consumption/

O halde buradaki tuzak, içerik üreticilerinin üretmeye bağımlı hale gelmesidir. Alıcılar ise fiyat yükseltmeye bağımlı hale gelirler ve öylece bırakamazlar. Böylelikle yaratıcılar ve alıcılar, sığ dijital belirteçler oluşturmaktan başka işe yaramayan ve çok büyük miktarda enerji tüketen, bir sistemle ilişkili hale gelirler. Bu sürecin maliyetini ömür boyu ödeyeceğiz.

Etiket: enerji tüketimi

NFT Bir Tuzak mı?